Piyasa Başarısızlığı, kaynakların yanlış tahsis edilmesi durumunda ortaya çıkar ve bu da piyasada bozulmalara neden olur. Bu bozulma piyasada bir verimsizlik yaratır. Piyasa başarısızlıklarının dört olası nedeni vardır; gücün kötüye kullanılması (bir tekel, bir üretim faktörünün tek alıcısı), bilginin uygunsuz veya eksik dağıtımı, dışsallıklar ve kamu malları.
Piyasa Başarısızlıklarının Türleri ve Nedenleri
1. Pazar Gücü
Piyasada tek bir alıcı veya satıcı olduğunda, o firma ürünün fiyatını veya arz edilen miktarı belirleyebilir. Birçok ülkenin, bir firmanın ne kadar pazar payına sahip olabileceği veya ne kadar büyüyebileceği konusunda bir sınırı vardır.
2. Olumsuz Dışsallıklar
Negatif Dışsallıklar, bir mal veya hizmetin üretimi veya tüketimi, sosyal maliyetin özel maliyeti aşmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Örneğin, ahşap mobilya üretimi, çevre kirliliğinin veya ormansızlaşmanın etkilerini dikkate almaz.
3. Pozitif Dışsallıklar
Pozitif Dışsallıklar, bir mal veya hizmetin üretimi veya tüketimi, toplumsal faydanın özel faydayı aşmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Örneğin, devlet herkese ücretsiz aşı sağlıyorsa, o zaman ülkenin yararlandığı bir toplumsal fayda vardır. Bu faydalar üretim maliyetlerinde dikkate alınmaz.
4. Kamu Malları
Bunlar insanı dışlayamayan mallardır, yani üretiliyorsa herkes tüketebilir ve bir kişinin malı tüketmesi o malın başkası için kullanılabilirliğini azaltmaz. Örneğin, sokak lambaları veya deniz feneri kamusal mallara örnektir. Kamusal mallar piyasa başarısızlığına neden olur çünkü insanlar istedikleri şeyle ilgili gerçek tercihlerini açıklamazlar. İnsanlar ücretsiz olarak alacaklarını ve başka birinin ödeyebileceğini biliyor. Dolayısıyla hükümet genellikle malları üretir. Bu etki “bedavacı sorunu” olarak bilinir.
5. Eksik Bilgiler
Bir taraf, diğerinin sahip olmadığı maddi bilgiye sahiptir veya her iki taraf da, ticaretin gerçekleşip gerçekleşmediğini veya hangi fiyattan gerçekleştiğini etkileyecek maddi bilgilere sahip değildir. Örneğin, kullanılmış araba satıcıları – satıcı muhtemelen araba hakkında daha fazla şey biliyor ve hile yapmaya teşvik ediyor; bu tür asimetri piyasada bozulmalara yol açabilir. Bu sorun asimetrik bilgi olarak bilinir.
6. Düzenlemeler
Liberallere göre taban fiyat veya tavan fiyat gibi kısıtlamalar, fiyat mekanizmasının kaynakları verimli bir şekilde tahsis etmesini engelleyebilir. Örneğin, asgari ücret kanunları taban fiyatlardır. Çalışanlara bu belirlenen asgari ücretlerden daha az ödeme yapılamaz.
