Merkezileştirme Nedir?
Merkezileştirme, bir organizasyon içinde planlama ve karar vermeyi içeren faaliyetlerin belirli bir lider veya konuma yoğunlaştığı süreci ifade eder. Merkezi bir organizasyonda, karar verme yetkileri merkez ofiste tutulur ve diğer tüm ofisler ana ofisten komutlar alır. Kritik kararlar alan yöneticiler ve uzmanlar merkez ofiste bulunur. Benzer şekilde, merkezi bir hükümet yapısında, karar verme yetkisi en üstte yoğunlaşır ve diğer tüm alt düzeyler, organizasyon yapısının tepesinden gelen talimatları izler.
Merkezileştirmenin Avantajları
Etkili bir merkezileştirme aşağıdaki avantajları sunar:
Açık bir emir komuta zinciri
Merkezi bir kuruluş, açık bir emir komuta zincirinden yararlanır çünkü kuruluş içindeki her kişi kime rapor vereceğini bilir. Genç çalışanlar, organizasyonla ilgili endişeleri olduğunda kime yaklaşacaklarını bilirler. Öte yandan, üst düzey yöneticiler, belirli işlevlerde üstün olan çalışanlara yetki devretme konusunda net bir plan izler. Yöneticiler ayrıca, sorumluluklarını orta düzey yöneticilere ve diğer çalışanlara devrederken hiçbir örtüşme olmayacağına dair güven kazanırlar. Açık bir emir-komuta zinciri, kuruluşun kararları hızlı ve birleşik bir şekilde uygulaması gerektiğinde faydalıdır.
Odaklanmış vizyon
Bir kuruluş, merkezi bir yönetim yapısını takip ettiğinde, vizyonunun kolaylıkla gerçekleştirilmesine odaklanabilir. Açık iletişim hatları vardır ve üst düzey yönetici, kuruluşun vizyonunu çalışanlara iletebilir ve onları vizyonun gerçekleştirilmesine doğru yönlendirebilir. Merkezi yönetimin yokluğunda, mesajın çalışanlara iletilmesinde tutarsızlıklar olacaktır çünkü net bir yetki çizgisi yoktur. Kuruluşun vizyonunu yukarıdan yönlendirmek, vizyonlarının ve stratejilerinin sorunsuz bir şekilde uygulanmasını sağlar. Kuruluşun müşteriler, tedarikçiler ve topluluklar gibi paydaşları da tek tip bir mesaj alır.
Azaltılmış maliyetler
Merkezi bir kuruluş, kuruluşa rehberlik eden standart prosedürlere ve yöntemlere bağlı kalır ve bu da ofis ve idari maliyetlerin azaltılmasına yardımcı olur. Ana karar vericiler şirketin merkezinde veya genel merkezinde yer alır ve bu nedenle diğer şubelere daha fazla departman ve ekipman dağıtılmasına gerek yoktur. Ayrıca, merkez ofiste kritik kararlar alındığı ve daha sonra şubelere iletildiği için kuruluşun şubeleri için uzman işe almak için ekstra maliyetler ödemesine gerek yoktur. Açık komuta zinciri, kuruluş için ek maliyetlere neden olabilecek sorumlulukların tekrarlanmasını azaltır.
Kararların hızlı uygulanması
Merkezi bir organizasyonda, kararlar küçük bir grup insan tarafından alınır ve daha sonra alt düzey yöneticilere iletilir. Sadece birkaç kişinin katılımı, her kararın ayrıntılarını tek bir toplantıda tartışabildikleri için karar verme sürecini daha verimli hale getirir. Kararlar daha sonra uygulama için organizasyonun alt seviyelerine iletilir. Alt düzey yöneticiler karar verme sürecine dahil olursa, süreç daha uzun sürecek ve çatışmalar ortaya çıkacaktır. Bu, uygulama sürecini uzun ve karmaşık hale getirecektir çünkü bazı yöneticiler, girdileri göz ardı edilirse kararlara itiraz edebilir.
İyileştirilmiş iş kalitesi
Merkezi bir organizasyonda standartlaştırılmış prosedürler ve daha iyi denetim, iş kalitesinin artmasıyla sonuçlanır. Her departmanda çıktıların tek tip ve kaliteli olmasını sağlayan süpervizörler vardır. Gelişmiş ekipmanın kullanılması, manuel çalışmadan kaynaklanan potansiyel israfı azaltır ve ayrıca yüksek kaliteli çalışmayı garanti etmeye yardımcı olur. İşin standardizasyonu, yüksek işçilik maliyetlerine neden olabilecek görevlerin çoğaltılmasını da azaltır.
Merkezileştirmenin Dezavantajları
Bürokratik liderlik
Merkezi yönetim, çalışanların yalnızca üst düzey yöneticilerin atadıkları şeye göre sonuçlar vermesinin beklendiği diktatörce bir liderlik biçimine benzer. Çalışanlar, organizasyonun karar alma sürecine katkıda bulunamazlar ve sadece üst düzeyde alınan kararların uygulayıcılarıdırlar. Çalışanlar bazı kararları uygulamada zorluklarla karşılaştıklarında, yöneticiler kararların uygulayıcıları değil, sadece karar vericiler oldukları için anlayamayacaklardır. Bu tür eylemlerin sonucu performansta bir düşüştür çünkü çalışanlar, alt düzey çalışanların girdisi olmadan üst düzey yöneticiler tarafından alınan kararları uygulama motivasyonundan yoksundur.
Uzaktan kontrol
Kuruluşun yöneticileri, kuruluş için kararları formüle etme konusunda büyük bir baskı altındadır ve uygulama süreci üzerinde denetimden yoksundurlar. Yöneticilerin karar verme sürecini merkezden uzaklaştırmadaki başarısızlığı, masalarına çok fazla iş ekliyor. Yöneticiler, kararların uygulanmasını denetlemek için zaman eksikliğinden muzdariptir. Bu, çalışanlar tarafında isteksizliğe yol açar. Bu nedenle, yöneticiler, çalışanlar tarafından yetersiz uygulanan veya görmezden gelinen çok fazla karar verebilir.
İşteki gecikmeler
Merkezileştirme, kayıtlar merkeze ve merkezden gönderildiği için işin gecikmesine neden olur. Çalışanlar yukarıdan kendilerine iletilen bilgilere güvenirler ve kayıtların aktarılmasında gecikmeler olursa adam-saatlerde kayıp yaşanır. Bu, çalışanların sonraki projelerinde rehberlik almak için uzun süre beklemeleri gerektiğinde daha az üretken olacağı anlamına gelir.
Çalışan bağlılığının olmaması
Çalışanlar, yaptıkları işte kişisel inisiyatif almalarına izin verildiğinde bir kuruma sadık hale gelirler. Yaratıcılıklarını tanıtabilir ve belirli görevleri yerine getirmenin yollarını önerebilirler. Bununla birlikte, merkezileştirmede, çalışanlar üst düzey yöneticiler tarafından kavramsallaştırılan görevleri yerine getirdikleri için işte bir inisiyatif yoktur. Bu, işin katılığı nedeniyle yaratıcılıklarını ve kuruluşa bağlılıklarını sınırlar.
Özet
Merkezileştirme, karar verme yetkilerinin organizasyon yapısının tepesindeki birkaç liderde yoğunlaştığı bir düzeni ifade eder. En üstte kararlar alınır ve uygulama için alt düzey yöneticilere iletilir.
Referanslar
- https://corporatefinanceinstitute.com/resources/knowledge/strategy/centralization/
