Boom And Bust Döngüsü: Tanımı, Nasıl Çalıştığı ve Tarihçesi
Boom ve Büstü Döngüsü Nedir?
Patlama ve düşüş döngüsü, tekrar tekrar meydana gelen bir ekonomik genişleme ve daralma sürecidir. Patlama ve düşüş döngüsü, kapitalist ekonomilerin temel bir özelliğidir ve bazen iş döngüsü ile eşanlamlıdır.
Patlama sırasında ekonomi büyür, işler bollaşır ve piyasa yatırımcılara yüksek getiri sağlar. Sonraki çöküşte ekonomi küçülür, insanlar işlerini kaybeder ve yatırımcılar para kaybeder. Boom-bust döngüleri değişen sürelerde devam eder; şiddeti de değişir.
Temel Çıkarımlar
- Patlama ve düşüş döngüsü, modern kapitalist ekonomilerde tipik olarak bulunan ekonomik büyüme ve düşüşün dönüşümlü aşamalarını tanımlar.
- İlk olarak 19. yüzyılda Karl Marx tarafından tahmin edilen patlama ve düşüş döngüsü, piyasa ve ekonomik temeller kadar yatırımcı ve tüketici psikolojisi tarafından da yönlendiriliyor.
- Döngü, birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir ve ortalama uzunluk, 1850’lere kadar uzanan yaklaşık 5 yıldır.
Bom ve Büst Döngüsü
Boom ve Büstü Döngüsünü Anlamak
1940’ların ortalarından bu yana, Amerika Birleşik Devletleri birkaç patlama ve düşüş döngüsü yaşadı. Uzun, istikrarlı bir ekonomik büyüme dönemi yerine neden bir yükseliş ve düşüş döngüsüne sahibiz? Cevap, merkez bankalarının para arzını ele alma biçiminde bulunabilir.
Bir patlama sırasında, bir merkez bankası düşük faiz oranlarında borç para vererek kredi almayı kolaylaştırır. Bireyler ve işletmeler daha sonra kolayca ve ucuza borç para alabilir ve örneğin teknoloji hisse senetlerine veya evlere yatırım yapabilir. Birçok insan yatırımlarından yüksek getiri elde ediyor ve ekonomi büyüyor.
Sorun şu ki, kredi almak çok kolay ve faiz oranları çok düşük olduğunda insanlar aşırı yatırım yapacak. Bu fazla yatırıma “yanlış yatırım” denir. Diyelim ki inşa edilmiş tüm evler için yeterli talep olmayacak ve iflas döngüsü başlayacak. Aşırı yatırım yapılan şeylerin değeri düşecek. Yatırımcılar para kaybediyor, tüketiciler harcamaları kısıyor ve şirketler istihdamı azaltıyor. Patlama zamanında borçlular kredi ödemelerini yapamaz hale geldikçe, kredi elde etmek daha zor hale gelir. Çöküş dönemleri durgunluk olarak adlandırılır; durgunluk özellikle şiddetliyse buna depresyon denir.
Ulusal Ekonomik Araştırma Bürosu’na göre, 1854 ile 2020 arasında 34 iş döngüsü vardı ve her tam döngü ortalama olarak yaklaşık 56 ay sürdü .
Bom ve Büstü Çevrimlerindeki Ek Faktörler
Düşen güven de düşüş döngüsüne katkıda bulunur. Borsa düzeldiğinde ve hatta çöktüğünde yatırımcılar ve tüketiciler gerginleşir. Yatırımcılar pozisyonlarını satarlar ve tahvil, altın ve ABD doları gibi geleneksel olarak değer kaybetmeyen güvenli liman yatırımları alırlar. Şirketler işçi çıkardıkça, tüketiciler işlerini kaybeder ve zaruri ihtiyaçlar dışında her şeyi satın almayı bırakır. Bu, aşağı yönlü ekonomik sarmalı şiddetlendiriyor.
Büstü döngüsü sonunda kendi kendine durur. Bu, fiyatlar o kadar düşük olduğunda olur ki, hala nakiti olan yatırımcılar tekrar satın almaya başlar. Bu uzun zaman alabilir ve hatta bir depresyona yol açabilir. Güven, merkez bankası para politikası ve hükümetin maliye politikası ile daha hızlı bir şekilde yeniden tesis edilebilir.
Yatırım yapmayı daha ucuz hale getiren devlet sübvansiyonları, şirketleri ve bireyleri sübvanse edilen kaleme aşırı yatırım yapmaya teşvik ederek patlama-çöküş döngüsüne de katkıda bulunabilir. Örneğin, ipotek faiz vergisi indirimi, ipotek faizini daha ucuz hale getirerek bir ev satın alımını sübvanse eder. Sübvansiyon daha fazla insanı ev satın almaya teşvik ediyor.